Een aantal jaren geleden zocht ik een voorbeeld van een ideale leider. Ik kwam uit op Grote smurf. Hij is de enige smurf die een baard heeft en rode kleren draagt. Maar die uiterlijke tekenen van zijn leiderschap heeft hij helemaal niet nodig.

Ik zal even je geheugen opfrissen. Tenminste, bij mij zijn die filmpjes alweer zo’n dertig jaar geleden. De smurfen leven gelukkig en tevreden in hun dorpje. Dan komt de gemene tovenaar Gargamel aanvliegen in een luchtballon. Daarin heeft hij een kanon geïnstalleerd waarmee hij een groot net kan afschieten dat alle smurfen zal vangen. Alle smurfen rennen als kippen zonder koppen door het dorp en roepen van alles door elkaar. Grote smurf hoort dit aan, ziet Gargamel vliegen en zegt:”Smurfen, Gargamel komt eraan, we moeten hem tegenhouden.” Het geren en gevlieg houdt op en er ontstaat een kring. Grote smurf kijkt de kring rond en er worden ideeën geroepen. Potige smurf wil op de ooievaar stappen en met zijn lans de ballon lekprikken. “Goed idee!”: zegt Grote smurf. “Bril, ga jij hem helpen?”. Waarna ze op pad gaan. Muziek smurf wil zo hard op zijn trompet blazen dat Gargamel zal afdruipen. Ook dat is een goed idee. En zo gaat het rondje verder. Mopper smurf vindt één van de oplossingen te gevaarlijk waarna het plan morrend maar toch wordt bijgesteld. Mopper geeft vervolgens aan een hekel te hebben aan Gargamel en boze tovenaars in het algemeen. Deze mening wordt voor de verandering door de anderen gedeeld. Aan het einde van het rondje zegt Grote smurf. “Ga, mijn smurfjes en versla Gargamel! Ik zal soep voor jullie koken dat zal jullie kracht geven.” En de smurfen verjagen Gargamel die afdruipt naar zijn enigszins deprimerende kasteel met dito vogel op het dak.

Wat is er nou zo goed aan Grote smurf als leider?

1. Hij ziet wat er om hem heen gebeurt, hij hoort wat er wordt geroepen en hij bekijkt de feiten. Hij baseert zich dus niet alleen op dat wat er geroepen en gezegd wordt, maar ziet ook dat er echt een ballon in de lucht vliegt inclusief chagrijnige tovenaar op oorlogspad. Goede leiders zijn in staat om ruis te scheiden van relevante signalen en feiten. En ze combineren dit met intuïtie.
2. Hij maakt vervolgens de uitdaging kernachtig helder. ‘Gargamel komt eraan, we moeten hem tegenhouden.’
3. Hij spreekt de vaardigheden, talenten en de creativiteit van de groep aan. Kennelijk is er een dusdanig positieve cultuur dat iedereen vrij zijn ideeën mag roepen en zijn mening geeft. En dat leidt ook tot goede snelle besluiten die tot directe actie leiden. Ook worden er meerdere ideeën geprobeerd die bij de diverse persoonlijkheden passen. In de loop der tijd is er een team ontstaan van verschillende persoonlijkheden die elkaar perfect aanvullen en versterken. Niemand is bang om fouten te maken want dat hoort erbij. Daardoor is het vrijwel zeker dat één van de acties zal slagen.
4. Hij spreekt het vertrouwen uit dat de smurfen succesvol gaan zijn. Dat is al de helft van hun succes. Hij heeft voldoende ervaring met ‘zijn’ smurfen dat hij weet dat hun inzet volledig is en hun motivatie om te slagen enorm.
5. Als laatste gaat hij iets doen om hun acties verder te ondersteunen. Hij gaat soep koken om ze kracht te geven. Als goede leider weet hij dat de teamleden beter in staat zijn om de acties uit te voeren dan hijzelf. Hij is goed in het proces begeleiden en de randvoorwaarden regelen. Soep is op dit spannende moment precies datgene dat nodig is om net dat stapje harder te kunnen en te slagen. Misschien niet de meest spannende actie voor hemzelf, maar wel heel dienend.

Dat hij onderscheidend gekleed gaat zegt dus eigenlijk niet zoveel over Grote smurf. Zijn daden wel. Grote smurf is altijd behoorlijk relaxt in zijn functie. Hij begrijpt dat zijn rol net zo belangrijk is als de rollen van de anderen in het team. En dat zijn leiderschap geaccepteerd wordt als hij zijn rol goed invult. Hij probeert dat zo goed mogelijk te doen. En dat is meer dan genoeg voor het team. Grote smurf laat de smurfen schitteren, maar zij laten hem ook schitteren. Eh..smurfen bedoel ik.

Smurfze!